21. yüzyılda birçok meslek grubunun kodlarının çözüleceğini, adeta mesleklerin hacklenerek veri
bilimi yardımıyla kopyalanabileceğini hep birlikte göreceğiz.
Algoritmalar yardımıyla bir mesleğe ait tüm oyun ağaçları çıkarılarak, olası alternatif seçenekler bilgisayar kodlarına dökülerek gerçek senaryolar oluşturulabilecek. Veriye bağlı olarak kodifiye edilen olası tüm senaryolar, üst düzey istatistiksel ve matematiksel yöntemler yardımıyla karar verme mekanizmalarına dönüştürülebilecektir. Böylelikle bir meslek için geçerli olan tüm süreçleri düşünüp otomatik hale getiren, matematiksel kesinlikte karar verebilen, en doğru sonuçlara sapmasız ulaşabilen makinelere, bilgisayar destekli sistemlere, robotlara artık çok yakınız!
Bu durum günümüzde cari olan birçok meslek grubunun makineler, robotlar tarafından ikame edileceğine ve bugün olan birçok meslek grubunun gelecekte olmayabileceğine işaret ediyor. Basit iş ve sıradan ameliyelerden ibaret olan meslek gruplarının ilk etapta yok olma riskleri daha yüksek. Karmaşık ama kodifiye edilebilen iş ve meslek grupları da ortadan kalkma riskiyle karşı karşıya.
Sanayi devriminde makinelerin gelişiyle birlikte birçok meslek grubu ortadan kalkmıştı, emek yoğun piyasa yapısı değişmiş, o dönemde çalışanlar makineleşmenin doğal bir sonucu olarak işsizlikle yüz yüze gelmişlerdi. 4. Sanayi Devriminde benzer gelişmelerin olması kuvvetle muhtemeldir.
IBM firmasının geliştirmiş olduğu Watson isimli bilgisayar, şimdiden iyi bir doktordan daha isabetli teşhis ve tanıda bulunabilmektedir. Olası tüm semptomların veriye dönüştürülüp,algoritmalar yardımıyla senarize edilmesiyle iyi bir doktorun performansından daha üstün performans gösterebilen bilgisayar şimdiden yapılabilmiş durumdadır. O halde çok uzak olmayan bir gelecekte, gerçekleşecek bu değişimler için hazır olunması bir gerekliliktir. Şimdilik, meslek gruplarının tamamı elbette risk altında değildir.
Sofistike, algoritmalara dönüştürülemeyen, kodifiye edilemeyen, yargılama gerektiren, sezgisellik içeren, vicdani, sanatsal, duygusal, bilimsel (bilimi geliştirmeye dair), ruhsal, psikolojik, sosyolojik meslek gruplarının varlıkları şimdilik devam edebilecektir.
Dijitalize edilemeyecek tek meslek dalı, bilim insanlığı gibi gözükmektedir. Düşünme sınırları olmayan, hayal gücüne sınırlandırma getirilemeyen insanoğlu, bilimsel gelişmeleri ortaya koyarak bu gelişmeleri devam ettirip sürdürecektir!
Bir veri üst limitiyle kısıtlanmış bulunan, kapasitesinin sınırları belli olan yapay zekâ ürünü robotlar, makineler, bilgisayarlar özgün düşünemeyecek, bilim üretemeyeceklerdir. Son sanayi devriminde, yeri baki olan yegâne meslek grubu bilim insanlığıdır.
İktisadi büyüme modellerinde, büyüme fonksiyonu iki değişkene bağlıdır. Bunlar emek (beşeri sermaye) ve sermayedir. Dijital dönüşüme hazır bir ülke haline gelebilmemiz için öncelikle yukarıda belirtilen alanlar başta olmak üzere beşeri sermaye niteliğimizi çok üst seviyelere taşımak zorundayız. Bunu başarabildiğimiz ölçüde, gelişecek, gerçek anlamda kendi geleceğimizi kendimiz tayin edebileceğiz.
Kimse gelecekte nelerin olacağını tam doğru olarak tahmin edemeyebilir ancak yukarıda anlatmaya çalıştığım tüm gelişmeleri alt alta koyduğumuzda gelecekte, zekâ, özelleşmiş bilgi, yetenek gerektiren işlerin daha revaçta olacağını ön görebiliriz.
Geçmiş yüzyıllarda olduğu gibi basit ve standart işler artık olmayacak. Mesela veri analisti olmak, bilgisayar mühendisliği alt disiplinlerinde çalışmak, kodlama ve programlama dillerini bilmek, istatistiksel yöntemlere hâkim olmak gelecekte çalışan normal bir çalışanın profil özellikleri olabilecektir.
Bu durum bize insanların ciddi bir bölümünün, bu yeteneklerden yoksun oldukları için ve kapasitif anlamda böyle bir performansa ulaşamayacaklarından işsiz kalabilme ihtimallerini düşündürmektedir. Gelecekte oluşacak yeni meslek gruplarına adaptasyon için insanların öğrenebilme yeteneklerini zinde tutacak sistemlere, hayat boyu öğrenme programlarına gereksinim duyulacaktır.
Gelecekte stratejik öneme haiz, iktisadi olarak yüksek getiri sağlayacak iş ve meslek grupları öncelikli olmak üzere, ülke meslek ve kariyer planlamasının, eğitim politikasının şimdiden dijital dönüşüme uygun olarak tasarlanmasına ve çok yakın bir gelecekte gerçekleşmesi muhtemel bu gelişmelerin nesnesi olmaktan bizi kurtaracak,
hadiselerin seyrine yön verecek şekilde, bizi öznel pozisyona taşıyacak insan kaynağının yetiştirilmesine imkân verecek plan ve programların vakit kaybetmeden ortaya konulmasına ihtiyaç vardır.
Dünyanın en büyük dâhilerinden biri olarak kabul edilen, ünlü fizikçi Stephen Hawking’in yapay zekâyla ilgili görüşleri insanlık adına bir hayli tedirginlik vericidir! Stephen Hawking’e göre yapay zekâ insanoğluna ait her şeyin yerini alabilecek, insanoğlunu gelecekte tamamen ikame edebilecektir.
Geri dönülemeyecek bir sürecin içerisinde hala yeterince sorumluluk almamanın bedelini gelecekte ağır ödeyeceğiz. Dijital dönüşümün ana eksenini oluşturan yapay zekâ, makine öğrenmesi, robotik vb. alanlarında söz sahibi olmak zorundayız. Bilgilenmenin ötesinde uygulamalara ihtiyacımız var. Neden bir proje yapmayalım?
Not: Faruk Yıldırım’ın DİJİTAL DÖNÜŞÜM adlı eserinden kısmi alıntılar yapılmıştır.
