İK’nın Adam Kayırma İle İmtihanı

10.706

Nepotizm kavramı, Latincede yeğen anlamına gelen nepos sözcüğünden türetilmiş, İtalyancada nepotismo olarak adlandırılmış, tarihte ailelerine çıkar sağlayan bazı papa’ları tanımlamak için ortaya atılmıştır.

Nepotizm, “iş yerinde liyakat yerine yeğenler ve diğer akrabalara bir takım ayrıcalıklar verme şeklinde gösterilen kayırmacılık” olarak tanımlanmıştır. Bir kimsenin bilgi, beceri, kabiliyet, başarı ve eğitim düzeyi gibi faktörler açısından değerlendirilmeksizin veya iş gereklerine bakılmaksızın, yalnızca kan bağı ve akrabalık ilişkileri esas alınarak istihdam ve terfi ettirilmesine nepotizm denir.

Nepotizm diğer adlarıyla favoritism, iltimas, imtiyaz, ayrıcalık, dayıcılık, torpil, kıyak, adam kayırma kavramlarıyla kullanılmaktadır. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde yaygın olarak görülse de gelişmiş ülkelerde de azınsanamayacak ölçüde fazla rastlanılmaktadır.

Eğitim, yargı, istihdam, terfi, ve vazife dağıtımı gibi çeşitli alanlarda bazı torpilli-imtiyazlı kişileri daha fazla koruma, dürüst ve ehil olanları görmezlikten gelme ya da ihmal etme, zengin-fakir ayrımı yapma ve hissi davranıp mesleki adaletten bilinçli ve kasıtlı olarak uzaklaşmadır.

Nepotizm” kavramının genel olarak olumsuz olarak algılanmasının temel nedeni, Rönesans döneminde bazı Papa’ların yeğenleri için üst düzey işler bulma eğilimleridir. Bu dönemdeki uygulamalar kilisenin etkinliğini ve diğer kişilerin morallerini olumsuz olarak etkilemiştir Söz konusu uygulamalar günümüzde de benzer şekilde varlığını devam ettirmektedir. “ Yani Nepotizm davranışı; keyfi, duygusal veya içgüdüsel değil, rasyonel ve seçilmiş bir davranış olarak kabul edilmektedir.

İK Çalışanları özellikle üst yönetimden gelen böyle direktifleri uygulamaktan başka bir şey yapamıyor.
Görebildiğim kadarıyla kurumsallaşmamış ya da kurumsallaşmakta olan alan kurumlardan ziyade kurumsallaşmış, uluslararası faaliyetlerde bulunan şirketlerin İK departmanlarında kayırmacılık küçümsenemeyecek oranda fazla.

Çalışanların işverene güven, iş tatmini ve işlem adaleti algılamaları arttıkça bireysel performansları da artmaktadır. Dolayısıyla Nepotizm çalışanların bireysel performanslarını azaltmaktadır.
Çalışanlar arasında terfi, işlem ve işe alma sürecinde kayırmacılık arttıkça stres de artacaktır. Yani kayırmacılık uygulamaları iş yerinde çalışanlar üzerinde stres yaratmaktadır.
Yapılabilecekler ve Yapılmayacaklar…

İşletmelerin sahip ve yöneticileri kayırmacılık yapmaktan kaçınmalı, açık ve şeffaf bir yönetim sergilenmelidir.
Özellikle İK Çalışanları ve yönetim nepotizmin sakıncaları konusunda biliçlendirilmeli,
Bu konuda profesyonel yardım alınmalı, danışmanlık hizmetinden yararlanılmalıdır.
Duygularla değil, mantıkla hareket edilmeli
Objektif davranılmalıdır.
Sonuç olarak iş hayatında nepotizmin önüne geçilebildiği takdirde, algılanan yöneticiye güven, iş tatmini, verimlilik artışı ve bireysel performans artışı yükselecektir…

Not:Sayısal olarak ölçülemeyen konular her zaman havada kalmıştır. Türkiye’de Nepotizm ile alakalı istatistikler Hipotez Testi yada T Testi ile dar bir örneklem seçilerek elde edilmektedir. Burada okuduğunuz her bir yargı istatistiki verilerin yorumlanmasından ibarettir.

Yeni yazılardan ve güncellemelerden hemen haberdar olmak için bildirimlere abone olun

1 yorum
  1. Jan Zac diyor

    Hello ,

    I saw your tweets and thought I will check your website. Have to say it looks very good!
    I’m also interested in this topic and have recently started my journey as young entrepreneur.

    Can you recommend something what works best for you?

    Hope to hear from you soon.

    Regards
    Jan Zac

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.